Sneg je najčešće prekrio polja, vegetacija miruje pa je briga za stoku glavni posao u ovom mesecu. Ako u godini ima bar malo vremena za predah, onda je to u decembru. U toploj sobi sumiraju rezultati postignuti tokom godine, planiraju se radovi za sledeću sezonu. Mehanizacija se priprema za prezimljavanje, ukoliko to ranije nije učinjeno. Nabavlja se seme, đubrivo, zaštitna sredstva i delovi. Treba naći vremena i za proučavanje stručne literature.
Sneg i severac – to je decembar. Na našim geografskim širinama to je najoblačniji mjesec u godini, što mu daje karakteristike kasnojesenjeg mjeseca. Registruje se najveća srednja mjesečna oblačnost, odnosno najmanji broj vedrih dana. To je mesec sa najmanjim brojem sunčanih časova. Činjenica je da i kratkoća dana uslovljava te pokazatelje, ali i oblačnost. Padavina je manje nego u novembru, ali više nego u januaru. Kiša pada češće nego sneg. S druge strane, temperatura osjetno opada, decembar je znatno hladniji od novembra (prosječno oko četiri stepena). U našim krajevima, tvrde meteorolozi, svake četvrte godine decembar bude najhladniji mjesec u godini. Prati ga snijeg i sniježni pokrivač pa ima puno razloga da ga smatramo pravim zimskim mesecom.
– Decembar najčešće karakterišu vremenske situacije u kojima su naši krajevi na granicama uticaja nekog hladnog severnog anticiklona i južnog, da kažemo, sredozemnog ciklona. U decembru su cikloni relativno česti, ali ipak ređi i sa manje padavina nego u novembru. Međutim, i anticikloni su u ovom mjesecu ređi. Zbog toga u decembru preovlađuje tmurno i vlažno vrijeme uz povremene prodore topline sa juga, ali i hladnoće sa severa – upozorava Nebojša Kuštrinović, poznati hidrometeorolog iz Banja Luke.
Istorijski, najhladnije zime bile su one u kojima je decembar bio hladan. Da li će tako biti i ove godine?
U polju: Stajnjak na njive
U decembru se dovršava zimsko oranje, zavisno od vremenskih prilika, a zemljište se đubri stajnjakom. Ranije posejanu ozimu pšenicu, ječam i raž, koji su razvili više od četiri lista ili su izbokorili, treba prihraniti. Ispustite vodu s ugroženih njiva. U decembru se sumiraju rezultati postignuti tokom godine i planiraju radovi i proizvodnja za sljedeću godinu. Mehanizacija se priprema za prezimljavanje, ukoliko t ranije nije urađeno. Nabavlja se seme, đubriva, zaštitna sredstva i rezervni delovi. U ovom mesecu ne treba izostati sa predavanja poljoprivrednih stručnjaka, a treba pratiti i stručnu literaturu.
U povrtnjaku: Počinju pripreme plastenika…
Decembar je mesec kada se završava berba kasnih kupusnjača preostlaih na polju i počinje priprema plastenika i staklenika za ranu proizvodnju povrća. Nabavljaju se sjemena i zaštitna sredstva, pregleda se i popravlja mehanizacija, oprema i alat.
U štali: Stoka traži ugodan smeštaj
S obzirom da decembar karakterišu niske temperature, treba dobro vidjeti da li sva stoka ima dobar i ugodan smeštaj. Ne samo zbog hladnoće, nego i zbog provetravanja i mnogo čega drugog. Nije tačno da životinje ne vole komfor. U ovom mjesecu mnogi, koji to nisu ranije uradili, kolju utovljene svinje i ostale vrste stoke. Ovo je vreme za analize finansijskih rezultata postignutih u godini koja se bliži kraju. To je prilika da se stočari na osnovu postignutih rezultata opredijele za obim i vrste stočarske proizvodnje u narednoj godini. Ali, za ovaj posao treba imati odgovarajuće podatke i knjigovodstvene evidencije.
U voćnjaku i vinogradu: Kontrola uskladištenja plodova i voćnih proizvoda
Ukoliko vremenske prilike dozvole, nastavlja se sadnja voćaka. U jesen posađene voćke ogrću se zemljom da ne bi došlo do oštećenja korijena. Ako ima lijepih dana, voćke se čiste od štetočina, đubre (ako to nije učinjeno ranije), orezuju se suve i oštećene grane, ozljede premazuju kalem-voksom, a oko stabla vezuju papirni pojasevi za hvatanje štetočina. Neki voćari postavljaju kućice i hranu za ptice. Kad pročitate koliko jedna ptica uništi kukaca u toku samo jednog dana, onda ćete se složiti da je i briga za ptice voćarski posao! Kontroliše se da li zečevi i drugi glodari čine štetu u voćnjaku. U ovom mjesecu obavljaju se još neki poslovi koji nisu ranije završeni, kao obezbjeđenje voćnog sjemena, skidanje reznica i kalem-grančica, nabavku pogodnog pijeska za stratifikale. Kontroliše se utrapljeni sadni materijal. Uskladišteni plodovi jabuka, krušaka, dunja i eventualno drugog voća se kontrolišu, pakuju i otpremaju. Popravljaju se mašine, alati i ambalaža.
Vinogradari pripremaju materijale za postavljanje naslona. Stajnjak i mineralna đubriva se rasturaju po vinogradu. Za nove vinograde rigola se zemljište. U podrumu treba sve prekontrolisati i videti da li je sve u redu s vinom.
U vrtu i na okućnici: Zaštititi osetljive biljke
Iako zbog hladnoće većina biljaka u vrtu miruje, ljubitelji cveća i u decembru imaju posla. Po suvom vremenu može se nastaviti proređivanje i podmlađivanje grmlja. Pošto zimzelenim biljkama i četinarima suva zima ne odgovora, poželjno je nedostatak vlage nadoknaditi zalivanjem. Ova mera nege posebno se odnosi na sadnice posađene jesenas. Na njegu travnjaka ne treba zaboraviti ni u zimskim mjesecima. Ovo se pre svega odnosi na đubrenje, jer ono u ovo doba godine ima odgovarajući značaj za razmnožavanje bokora. Za đubrenje treba nabaviti KAN, koji se ravnomerno rasipa po celoj površini. Po kvadratnom metru potrebno je do 30 grama ovog đubriva. Vreme opadanja lišća pogodno je za uzimljavanje drvenih rezanaca šiblja. One se od delova jednogodišnjih ili dvogodišnjih izbojaka režu i trape u treset ili pesak. Tu ostaju do proljeća, kada se sade na stalno mesto u vrtu.
Piše: Petar Ilić, zamjenik glavnog i odgovornog urednika „Poljoprivrednog kalendara“
