BEOGRAD – Izložba „Srpska avijatika u Velikom ratu 1914-1918“, čiji su autori Predrag Lažetić i Aleksandar Kolo, otvorena je danas u beogradskom Muzeju vazduhoplovstva.
Izložbom je obuhvaćen period od formiranja Srpske avijatike 1912. godine, njenog učešća u Balkanskim ratovima te period Prvog svetskog rata do pobede 1918. godine.
Centralni deo izložbe čini replika francuskog lovačkog aviona sa Solunskog fronta Njepor HI sa originalnim motorom i elisom.
Izloženi su i saveznički nemački avionski motori takođe korišćeni na Solunskom frontu, umetnička dela izrađena rukom srpskih pilota, kao i njihovi ratni dnevnici.
Poseban kuriozitet ove izložbe su lični predmeti srpskih pilota i izviđača, među kojima su i one koje su pripadale naredniku Mihailu Petroviću, prvoj žrtvi srpskog vojnog vazduhoplovstva i majoru Branku Vukosavljeviću, pilotu lovcu komandiru eskadrile na Solunskom frontu koji je oborio prvi neprijateljski avion u vazdušnoj borbi i prvog komandanta Vazduhoplovne komande SHS.
Otvarajući izložbu, ministar odbrane Zoran Đorđević je istakao da će, kao jedna u nizu manifestacija posvećenih obeležavanju jubileja stogodišnjice Prvog svetskog rata, „izložba oživeti i javnosti ponuditi uvid u napore naše vojske i avijatičara da se odbranom neba odbrani i sloboda“.
„Ovo je prilika da se putem fotografija, dokumenata i brojnih muzejskih eksponata još jednom setimo srpskih junaka i heroja, da se setimo vremena u kojem se moralo i moglo biti i hrabar i mudar, vremena u kojem su postavljeni temelji slobodi. Sto godina kasnije, sloboda i čast srpskog naroda i države počivaju na senima pilota čije smo lične predmete ovde danas u prilici da vidimo. Oživljavajući deo njihovog života i stradanja, još jednom odajemo počast kako njima, tako i svim žrtvama Velikog rata“, rekao je Đorđević.
Prema njegovim rečima, Muzej vazduhoplovstva Beograd i Muzej Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva afirmisali su se na polju čuvanja nasleđa srpskog vazduhoplovstva i svojim svakodnevnim radom i naporom zauzimaju visoko mesto među institucijama ove vrste u Evropi.
„Ministarstvo odbrane, kao jedan od vodećih osnivača Muzeja, zalaže se da Muzej vazduhoplovstva stane pod okrilje države i da se konačno njegovo statusno pitanje razreši. Danas sa zadovoljstvom mogu da kažem da je rešenje ovog problema na pomolu. Vlada Republike Srbije donela je Zaključak o preuzimanju osnivačkih prava u korist Republike Srbije, a Ministarstvo odbrane ispuniće sve obaveze koje su mu tim rešenjem propisane kako bi se konačno ovaj problem rešio“, poručio je Đorđević.
Čeda Milivojević v.d. direktora Muzeja vazduhoplovstva zahvalio je svim institucijama koje su sarađivale u realizaciji izložbe, jer su u okviru postavke korišćeni materijal i predmeti iz Muzeja vazduhoplovstva, Vojnog muzeja, Arhiva Srbije, Istorijskog muzeja Srbije, Muzeja grada Beograda i brojnih privatnih kolekcija.
Učenik Četvrte beogradske gimnazije Mihajlo Đurić kazivao je poemu „Dve nas vojske gledaju“ književnika Mladena St. Đuričića, koji opisuje borbu i hrabrost vazduhoplovnog đaka-narednika Orestija Krstića koji je po zadatku, na starom dvokrilcu, doneo srpskoj komandi snimke neprijateljskih položaja.
Ljubitelji vazduhoplovstva izložbu „Srpska avijatika u Velikom ratu 1914-1915“ biće u prilici da pogledaju do kraja 2018. godine, u okviru obeležavanja jubileja stogodišnjice Velikog rata.
FOTO TANJUG / MINISTARSTVO ODBRANE, JOVO MAMULA
